Posts

Showing posts from April, 2017
Image
शेंबडी पाेरं अन् गुलाबी दुध.. नां दुरा (बुलडाणा) येथील नगर परिषदेच्या मराठी शाळेत इयत्ता पहिलीत शिकत हाेताे. चार दिवसांपुर्वी या शाळेत जाता आलं. 23 वर्षानंतर शाळा पाहिली नि पहिला वर्ग आठवला. बाजाराच्या पिशव्या घेऊन शेंबड्या नाकानं शाळेत येणारी मित्र आठवले, टकल्यावर घाम येईस्ताेवर पाेरांना कुट कुट कुटणारे पाटील सर आठवले, ''शेजारच्या कन्या शाळेत जाऊ नये'', असे दिवसातून किमान तीन ते चारवेळा सांगणा-या देशमुखबाई आठवल्या. लेखना खाणा-या, वर्गात चिंचाेके खेळणा-या झिप-या पाेरी आठवल्या . शाळेला तशी इमारत नव्हती. ठेंगण्या दरवाज्यातून वाकून वर्गात जावे लागे. टीनशेडचे वर्ग. शेजारीच मुतारी. लागूनच भाऊसाहेब अर्थात मुख्याध्यापकांची `गुहा` (हाेय, गुहाच. तेव्हा भाऊसाहेबांचा दराराच तसा असायचा.) जेवणाच्या सुटीत व्हरांड्यात पाेरं डबे उघडत. त्याआधी 12 च्या सुटीत गुलाबी दुध मिळायचं (आताच्या भाषेत - राेझ फ्लेवरचं दुध), त्यासाठी पाेरं घरून माेठमाेठी भांडे घेऊन येत. 'दूध घरी न्यायचं नाही' अशी ताकीद गुरूजी देत असतं. शाळेच्या गेटवर चिंचा, बाेरं विकणारी आजीबाई असायची. मारकुट्या ...

कुणी घर देता का घर?

Image
कुणी घर देता का घर? घरासमोर शिल्लक राहिलेल्या बागेत किंवा छतावर चिऊताईला दाणा-पाणी देण्यासाठी आज लाखो हात समोर येतात; पण सिमेंटच्या घरांभोवती यायला ती तयार नाही. जागोजागी एसी, कुलर, काचा आणि पडद्यांनी झाकलेल्या खिडक्‍या, बागेची झालेली पार्किंग अशा वातावरणात घरटं कुठे बांधायचं, हा प्रश्न तिच्यासमोर आहे. शहराला दुरावलेली चिऊताई आज अंगाई गीतं किंवा चिऊ-काऊच्या गोष्टीपुरतीच कुठेतरी शिल्लक आहे. नाही तर कैक चिमुकल्यांना आया मोबाईलमधला "अँग्रीबर्ड' खेळवत झोपवतात. हे वास्तव आहे. उन्हाळा सुरू झाला म्हणून घरामागच्या आडोशाला पाखरांसाठी दाणे, पाणी ठेवलं. एरवी कावळा, कबुतरं, टिटवी किंवा भरटकलेला पोपट घरामागच्या बागेत येतो; पण गेल्या पंधरवड्यातल्या निरीक्षणात चिऊताई ना पाण्यासाठी फिरकली ना दाण्यासाठी. वाढते  शहरीकरण, घरांच्या आधुनिक रचनेमुळे तिचा माणसांभोवतीचा अधिवास हरवला आहे. कीटक, धान्य व शिजलेले अन्न खाणाऱ्या इवल्याशा चिऊताईचे भवितव्य प्रदूषणामुळे धोक्‍यात आले आहे. आकाशाला गवसणी घालणाऱ्या तिच्या भावविश्‍वाला उजाळा देण्यासाठी दोन ते तीन दशके भूतकाळात जावे लागेल. कौला...